2 مرداد 1389 / 12 شعبان 1431 / 24 جولای 2010

پس از دستگيري حضرت امام خميني(رحمة الله علیه) و رويداد واقعه 15 خرداد 1342، تعدادي از علما و مراجع، از قم، مشهد و ديگر شهرها راهي تهران شده و ضمن تهيه نامه‏اي مبني بر تأييد مرجعيت ايشان خواستار آزادي حضرت امام گرديدند. تعدادي از مراجع عاليقدر و علماي اعلام كه در اين حركت شركت داشتند عبارتند از: سيد شهاب‏الدين مرعشي نجفي، مرتضي حائري يزدي، سيدمحمدهادي ميلاني، سيدعلي بهبهاني، خادمي، جزائري، خسروشاهي، روح‏اللَّه كمالوند، محمد صدوقي، سيدروح‏اللَّه خاتمي، سيدمرتضي پسنديده، اكبر هاشمي رفسنجاني، صدرالدين حائري شيرازي، ابراهيم اميني و... . اين حركت و نيز ادامه اعتراضات مردمي در پي دستگيري حضرت امام، رژيم را به در پيش گرفتن سياست آرام سازي و تشنج زدايي وادار كرد و با حركتي نمايشي در صدد برآمد با آزاد نمايي رهبر نهضت اسلامي ايران، خشم‏ها را فرو نشاند. در نهايت حضرت امام در يازدهم مرداد 1342ش از طرف رژيم آزاد شدند و پس از مدت كوتاهي در منزلي در تهران در حالت حَصر قرار گرفتند.
در حالي كه جمهوري اسلامي ايران درگير جنگي نابرابر بود و تمام توان و نيروي عناصر انقلابي در مسأله جنگ مصروف مي‏شد، اختلافات بين رييس جمهوري و مجلس، اوضاع داخلي را آشفته مي‏كرد. سرانجام كارشكني‏هاي بني‏صدر و اختلاف آفريني او كار را به جايي رسانيد كه بنا به توصيه حضرت امام خميني(ره)، مجلس شوراي اسلامي مسأله عدم كفايت سياسي او را به بحث گذاشت و آن را تصويب كرد. پس از عزل بني صدر از مسند رياست جمهوري كه قبل از آن، حضرت امام نيز منصب فرماندهي كل قوا را كه به او تفويض كرده بودند از وي باز ستاندند، كشور در حالي مهياي دومين انتخابات رياست جمهوري مي‏شد كه اثر تلخ اين حادثه هنوز هم در كام ياران انقلاب وجود داشت. در اين انتخابات، زمينه‏اي فراهم شد تا لياقت كارداني و تعهد شهيد رجايي بيشتر از قبل آشكار شود. در نهايت در تاريخ دوم مرداد 1360 ش، انتخابات رياست جمهوري و مجلس شوراي اسلامي برگزار شد كه از مجموع چهارده ميليون و هفتصد و بيست و دو هزار راي ماخوذه، برادر محمدعلي رجايي در حدود سيزده ميليون راي را به دست آورد و به عنوان دومين رييس جمهوري اسلامي ايران انتخاب شد. اين شهيد والامقام در حالي اين پست خطير را برعهده گرفت كه به تازگي، بني‏صدر مخلوع از ايران فراري شده و ايران پس از حادثه هفتم تير 1360، دوراني ويژه را مي‏گذارند. حكم رياست جمهوري محمدعلي رجايي در تاريخ يازدهم مرداد 1360 توسط حضرت امام تنفيذ شد و ايشان تا زمان شهادت به مدت كمتر از يك ماه، در اين پست خدمت كرد.
در پي قبول قطعنامه 598 از جانب جمهوري اسلامي ايران، رژيم عراق به تصور ضربه زدن مجدد به نظام اسلامي، حملات گسترده‏اي را عليه ايران آغاز كرد. از اين‏رو عمليات غدير جهت دفع اين تجاوز، در منطقه شلمچه توسط رزمندگان اسلام به اجرا درآمد. ماموريت بغداد آن بود كه تلاش كند خوزستان و منابع نفتي آن را طي چند روز به اشغال خود درآورد و شانس خود را در اين زمينه بيازمايد. تهاجم سنگين دشمن در سراسر خطوط مرزي به خاطر آن بود كه چنين هدفي را تعقيب كند و دقيقاً به همين دليل بود كه رسانه‏هاي استكباري و حتي مزدوران منطقه‏اي استكبار به احياي طرح جداسازي خوزستان از ايران دامن مي‏زدند. اما پاسخ سريع و قاطع ملت و نيروهاي اسلام، بسيار تكان دهنده و هشيارانه بود و تلفات سنگيني را به نيروهاي متجاوز در منطقه وارد آوردند. در اين عمليات، صدها كيلومتر از سرزمين‏هاي ميهن اسلامي‏مان كه به مدت 3 روز به اشغال متجاوزين در آمده بود، باز پس گرفته شد و رزمندگان موفق شدند بخش‏هايي از استان خوزستان در منطقه عمومي شلمچه، جاده خرمشهر، اهواز، پادگان حميد و جفير را آزاد ساخته و دشمن بعثي را در منطقه جنوب تا مرزهاي بين‏المللي عقب برانند. در اين عمليات علاوه بر كشته و زخمي شدن تعداد زيادي از قواي دشمن و چند درجه‏دار عالي رتبه، چندين تيپ و گردان زرهي و پياده و كماندويي بعث به ميزان 60 الي 100 درصد منهدم شد.
احمد شاملو، در ۲۱ آذر ماه سال ۱۳۰۴ هجري شمسي در تهران متولد شد. نام پدر حیدر شاملو، نام مادر کوکب عراقی شاملو و نام خواهران فروغ‌الزمان، قمرالزمان، شمس‌الزمان، سرور و سودابه. دوره کودکي را به خاطر شغل پدرش که افسر ارتش بود و هر چند وقت را در جايي ماموريت مي رفت، در شهرهايي چون رشت، سميرم، اصفهان، آباده و شيراز گذراند. بين سالهاي ۱۳۳۶ تا ۱۳۷۶ دفترهاي متعددي از اشعار شاملو منتشر ميشود: «هواي تازه /۱۳۳۶»، «باغ آينه/ ۱۳۳۹»، «آيدا در آينه» و «لحظه ها و هميشه/ ۱۳۴۳»، «آيدا: درخت و خنجر و خاطره/ ۱۳۴۴»، «ققنوس در باران/ ۱۳۴۵»، «مرثيه هاي خاک/ ۱۳۴۸»، «شکفتن در مه/ ۱۳۴۹»، «ابراهيم در آتش/ ۱۳۵۲»، «از هوا و آينه ها/ ۱۳۵۳»، «دشنه در ديس/ ۱۳۵۶»، «ترانه هاي کوچک غربت/ ۱۳۵۹»، «مدايح بي حوصله/ ۱۳۷۱» و «در آستانه/ ۱۳۷۶». احمد شاملو سرانجام در دوم مردادماه سال ۱۳۷۹ چشم از جهان فروبست و طي مراسم باشکوهي در امامزاده طاهر کرج به خاک سپرده شد.
پس از يكصد و بيست سال استيلاي قوم تاتار و مغول بر ايران و بسياري از مناطق آسيا، قيامي مردمي در باشتين و سبزوارِ خراسان عليه ظلم و تعدّي حاكمان مغول و عاملان مزدور آنان به وقوع پيوست. اين نهضت كه به قيام "سربداران" شهرت يافته است، از لحاظ وسعت، بزرگ‏ترين، از نظر تاريخي مهم‏ترين جنبش آزادي‏بخش خاورميانه در قرن هشتم هجري بود. تلاش پيگير رهبران آزاده و متديّن اين قيام، منجر به تشكيل حكومت مستقل ملي و شيعه مذهب ايراني در خراسان شد. مهم‏ترين ويژگي‏هاي اين حكومت عبارت بود از: تنفّر و انزجار از عنصر مغولي و تثبيت ايدئولوژي تشيّع امامي. نخستين حاكم سلسله‏ي سربداران، "عبدالرزاق باشتيني" بود كه به مدت دو سال و چهار ماه حكومت كرد. پس از وي، "برادرش وجيه الدين امير مسعود" به حكومت رسيد. امير مسعود با اين كه در مردم داري و مبارزه با حاكمان مغول و تثبيت حكومت سربداران، داراي موفقيت‏هاي بالايى بود، ليكن به خاطر اختلاف با شيخ حسن جوري(رهبر روحاني نهضت سربداران) و توطئه در قتل او، پايگاه مردمي‏خويش را از دست داد و حكومتش به تدريج رو به ضعف نهاد. به همين جهت سپاهش در نبرد با امراي مازندران متحمل شكست گرديد و خود وي كشته شد. پس از مرگ امير مسعود، 10 تن ديگر از اين سلسله به حكومت رسيدند كه معروف‏ترين آن‏ها عبارتند از: شمس الدين علي، خواجه يحيى كرابي و خواجه علي مؤيّد. فقيه نامور شيعه شهيد اول، معاصر با خواجه علي مؤيّد بود كه در پي دعوت خواجه از وي، كتاب شريف "اَللُّمْعَةُ الدَّمِشقيّه" را در فقه امامي تدوين و به همراه نماينده‏اي به سوي خواجه علي مؤيّد در سبزوار فرستاد. سرانجام در پي هجوم "امير ولي" به سبزوار و محاصره‏ي چهار ماهه‏ي اين شهر در سال 783 قمري، خواجه علي مؤيّد، دست نياز به سوي "تيمور لنگ گوركاني" دراز كرد، و از او ياري خواست. با تسليم شدن خواجه علي مؤيّد به تيمور لنگ، پرونده‏ي حكومت سربداران نيز براي هميشه بسته شد و منطقه‏ي خراسان پس از 46 سال رهايي از يوغ استعمارِ مغولان، مجدداً مقهور و مغلوب آنان گرديد.
سيدعلي شرف‏الدين بن حاج سيدمحمد منجم، تاجر تبريزي حسيني مرعشي، معروف به سيدالعلماء و سيدالاطباء، از علماي بزرگ آذربايجان و از شاگردان صاحب جواهر و صاحب ضوابط و شيخ مرتضي انصاري است. وي بعد از اجتهاد به تبريز آمد، سپس به تحصيل طب پرداخت. مدت پانزده سال در اصفهان و شهرهاي ديگر دروس طب خواند و مدتي در سبزوار، در درس ملاهادي سبزواري حضور پيدا كرد. سيّد الاطباء در زمينه اختراعات نيز استعداد داشت. كتب تاريخ تبريز و كليات قانون ابوعلي سينا از تأليفات اوست.
فزون‏خواهي دو قدرت بزرگ قرن ششم ميلادي يعني ايران و روم كه هر يك سعي داشت سرزمين‏هاي بيشتري را در اختيار داشته باشد، باعث شد تا در طول ساليان طولاني، بين اين دو امپراتوري، جنگ و درگيري صورت گيرد. يكي از اين جنگ‏ها، موسوم به جنگ هفت ساله است كه در تاريخ نهم سپتامبر 572 م، در زمان امپراتوري ژوستي‏نين پادشاه روم و به فرمان او براي تسخير پاره‏اي متصرفات غربي ايران آغاز شد. اما اين جنگ پس از هفت سال در 24 ژوئيه 579 م با شكست روميان به پايان رسيد. اين شكست چنان براي ژوستي‏نين گران آمد كه از مقام خود استعفا داد و جانشين او با پرداخت چهل و پنج هزار سكه طلا به عنوان غرامت، انوشيروان پادشاه سلسله ساسانيان را حاضر به صلح كرد. با اين حال، با مرگ انوشيروان، جانشين وي هرمز چهارم دوباره جنگ با روميان را آغاز كرد. جنگ‏هاي طولاني بين ايران و روم حاصلي در برنداشت جز اين‏كه دو قدرت را به ضعف كشاند. در نهايت با ورود اسلام، دو امپراتوري ايران و روم در برابر سپاه اسلام به زانو درآمدند و تسليم شدند.
كنت كلود هانري دو رووْرُوي معروف به سن سيمون فيلسوف فرانسوي در اول ژانويه 1760م در شهر پاريس به دنيا آمد و در زادگاه خود به تحصيل پرداخت. وي پس از اتمام تحصيلات خود راهي امريكا شد و پس از بازگشت به فرانسه، به مطالعات فلسفي مشغول گرديد. سن سيمون از نخستين كساني است كه از ساخت كانال سوئز و كانال پاناما حمايت كرد و شركت‏هاي سهامي براي ساخت راه آهن را تأسيس نمود. وي هم‏چنين طي سال‏هاي متمادي به نشر افكار و عقايد خود مشغول بود و طرفداراني پيدا كرد. او عقيده داشت كه اگر كارگران به آزادي اقتصادي و فكري نائل گردند، نوع حكومت اهميت ندارد. سن سيمون تصور مي‏كرد استقرار يك نوع مسيحيت جديد، تمام دردها را دوا مي‏كند و اگر جامعه بشري در استفاده از منابع ثروت زمين، راه خير و درستي در پيش گيرد، خوش‏بخت خواهد شد، مشروط بر اين‏كه اخلاق جامعه را نيز به راه درست رهبري نمايد. افكار و عقايد سن سيمون در دانشگاه‏هاي فرانسه رواج پيدا كرد و در پيدايش مكتب سوسياليسم با هدف تعديل ثروت، مالكيت عمومي و تسلط دولت بر مؤسسات بزرگ اقتصادي و صنعتي به نفع مردم، تاثير زيادي داشت. رواج انديشه‏هاي سن‏سيمون باعث شد تا رهبران انقلاب فرانسه به او بدگمان شوند و او را تا نزديك تيغه گيوتين به پيش برند، اما وي به زحمت از اين مهلكه جان به در بَرَد. پيروان وي هواخواه اين بودند كه وسايل توليد به مالكيت دولت درآيد، حقوق ناشي از توارث ملغي گردد و زنان به تدريجْ آزادي به دست آورند. سن‏سيمون در اين راستا معتقد بود كه آن‏چه ما بدان محتاج هستيم، جامعه نو، دين‏نو و ارزشيابي نويني از عدالت است كه ثروت را در دست دولت و كارگران را مستخدمين دولت قرار دهد. سن سيمون مدت ده سال از عمر خود را به مسافرت و تتبّع پرداخت و از سال 1807م، يك سلسله كتاب درباره عقايد علمي و اقتصادي خود نگاشت. افكار فريبنده سن سيمون در ساليان بعد بر انديشه‏هاي افرادي هم‏چون يوهان گوته، آگوست كنت و كارل ماركس تاثير نهاد و تفكرات اجتماعي سن‏سيمون، به نام "سن‏سيمونيسم"، شهرت جهاني يافت. سن سيمون سرانجام در 24 ژوئيه 1825م در 65 سالگي درگذشت.
فرديناند فون زيپلين، مبتكر آلماني در 23 ژوئن 1838م در آلمان به دنيا آمد. وي علي رغم ثروت سرشاري كه داشت، به امور مكانيكي علاقه پيداكرد و اين علاقه در نهايت سبب شد تا وي به اختراع بالن‏هاي بزرگ قابل هدايت، نائل گردد. اولين بالني كه توسط زيپلين با موفقيت ساخته و به فضا فرستاده شد، با يك موتور كوچك به قدرت 32 اسب بخار كار مي‏كرد. اين بالن، 128 متر طول و يازده هزار متر مكعب گنجايش گاز داشت. فرديناند زيپلين سرانجام در 24 ژوئيه 1917م در 79 سالگي درگذشت اما اختراع او در سال‏هاي بعد تكميل شد و كار وي ادامه يافت. اعتقاد طراحان هوايى به اين مسئله كه كشتي‏هاي هوايى وسيله‏اي عملي براي حمل و نقل است موجب شد كه در ساليان بعد، مدل‏هاي مختلفي از آن در بعضي كشورها ساخته شود. دوازده سال پس از مرگ زيپلين، يك نوع از اين كشتي هوايي از آلمان تا نيويورك را در مدت 55 ساعت طي كرد. هم‏چنين پرواز به دور زمين نيز توسط اين وسيله، طي 21 روز و هفت ساعت انجام شد. اما سوانح هوايي بعدي كه دامنگير اين قبيل كشتي‏هاي هوايي گرديد، طراحان آن را از توسعه و تكميل اين نوع وسيله حمل و نقل منصرف ساخت.
ريونو سوكه آكوتا گاوا نويسنده و اديب ژاپني در اول مارس 1892م در توكيو پايتخت ژاپن به دنيا آمد. وي پس از پايان تحصيلات خود، داستان معروف راشومون را نوشت وي در نوشته‏هايش خودبينيِ عجين شده با طبيعت انسان را سخت محكوم مي‏كند، نكته‏اي كه مضمون اصلي تمامي آثار آكوتاگاوا است. رويه وي در مقام نويسنده، از ابتدا مانند آفريننده‏اي است كه نخ‏هاي سرنوشت رابه جاي صدف كلام خود، در دست دارد. يكي ديگر از آثار وي "زندگي يك ابله" نام دارد. اين كتاب، هم‏چون صحنه‏هايى كوتاه در دور نمايى وسيع به هم وصل مي‏شوند. اجزاي پرشمار، چهره‏اي واحد ترسيم مي‏نمايند؛ برتري و تنهايى شاعر، سرمستي آفرينش، شكاكيت سرخورده روشن‏فكر، خنده نيش‏دار كسي كه به همه چيز حساس است و بزدلي موجودِ اجتماعي. اين صحنه‏ها مجموعه‏اي از احساسات، سكوت‏ها و رنگ‏ها را تشكيل مي‏دهد و پس از مدتي تدريس، به روزنامه‏نگاري پرداخت. مهم‏ترين شاه‏كار او، دماغ نام دارد و آثار ديگرش هم‏چون دختر عنكبوت، اژدها و در بيشه نيز مشهورند. سلامت آكوتاگاوا در سي سالگي رو به ضعف نهاد تا اينكه در 24 ژوئيه 1927م به سبب افراط در خوردن قرص خواب‏آور در 35 سالگي درگذشت. در واقع بيماري و اختلالات عصبي، دُرست در لحظه‏اي كه الهامات خلاقانه او جهش تازه‏اي مي‏يافت، بي‏آنكه انتظار آن برود كه به آخر خطر رسيده باشد، آكوتاگاوا را به گرداب خودكشي افكند. آكوتاگاوا را يكي از پايه گذاران ادبيات جديد ژاپن مي‏دانند.
/ن